عسل و شکر .مرگ بیشتر اجتماع های زنبورعسل معلول کمبود عسل است ، نه علت های دیگر .برای جلوگیری از چنین ضایعاتی ، زنبوردار باید بداند که اجتماع ها چه وقت به غذای اضافی نیاز دارند و بهترین شیوه غذا دادن به آنها چیست . دو دوره اصلی در سال وجود دارد که تغذیه ضروری تر از مواقع دیگر است.دوره اوایل بهار ، بعد از شروع پرورش نوزادان ، حساسترین دوه است.اگر جریان شهد در تابستان خوب نبوده یا برای مصرف خانگی و فروش ، عسل بیش از حد از کندو برداشته شده است ، در پاییز نیز مساله تغذیه اهمیت می یابد.یک شان عسل را اگر درون کندو کنار لانه نوزادان بگذارید ، ساده ترین غذا رسان است .

شان های عسل را از کندوهایی که عسل اضافی دارند می توان به کندویی که کمبود غذا دارد منتقل کرد؛ البته به شرطی که بیماری لک آمریکایی شیوع نداشته باشد.قبل از تعویض شان ها ، زنبورها را با برس یا با تکاندن از آن ها دور کنید .عسل گرفته شده را به وسیله رقیق کردن آن به میزان یک چهارم یا یک دوم با آب گرم، می توان به عنوان شیره به اجتماع خوراند .برای جلوگیری از امراض ، 1.4 قاشق چایخوری سدیم سولفاتیازول در هر گالن اضافه کنید .در مورد دستورات و مراقبتهای مربوط به استعمال دارو به قسمت های بعد رجوع کنید .شکر خشک را از روی تخته کف ، در طرفی سرباز در کندو یا در بالای یک پوشش داخلی در اطراف سوراخ باز وسط قرار دهید .زنبورها باید شکر را مایع کنند تا به مصرف برسانند و همیشه مثل شیره شکر بطور حاضر و آماده آن را نمی خورند .

وجود شیره عسل در زنبورستان به مساله تهاجم دامن می زند ؛ از این رو باید آن را اواخر عصر ، بعد از قطع شدن اکثر پرواز ها ، به اجتماع داد .برای کاهش هر چه بیشتر امکان آغاز تهاجم ، اندازه ورودی ها را در اجتماع های ضعیف کمتر کنید .برای تغذیه زنبورعسل ، به جای عسل از شکر معمولی ، چه شکر حاصل از چغندر چه شکر حاصل از نی شکر ، نیز می توانید استفاده کنید .در تغذیه بهاره آن را با حجم مساوی آب مخلوط کنید تا شیره سبک درست شود .در تغذیه پاییزه بهتر است شیره سنگین تری را از مخلوط دو حجم شکر و یک حجم آب داغ به کار ببرید تا ذخیره زمستانی مهیا شود.برای تغذیه ، شکر دانه دانه خشک هم می توانید استعمال کنید .

به اجتماع هایی که برای بقا نیاز مبرم به غذا دارند ، شکر خشک ندهید .اگر وسایل درست کردن آب نبات داشته باشید ، آب نبات غذای راحتی برای زنبورهاست .بعد از حرارت دادن آن تا دمای لازم ، آن را خرد می کنند و در سینی های کم عمق بالای کندو می ریزند.آب نبات جامد می شود و بعد از وارونه کردن سینی بالای کندو و در کنار سقف ، خوراک نبورها می شود. شکر قهوه ای ، ملاس و دیگر مواد قند دار مشابه را نباید برای تغذیه زنبورعسل به مصرف رساند.

برای خوردن شیره به اجتماع های زنبورعسل ، چند نوع وسیله و روش به کار می رود .مبتدیان غلبا از یک غذارسان در ورودی استفاده می کنند که ظرفی یک لیتری را نگه می دارد .استفاده از آن ساده است اما نقائصی هم دارد .برای اجتماع های بسته و دیگر اجتماع های کوچک ، شیره در ظرف غذارسان ، در هوای سرد، بسیار سرد می شود و فاصله آن تا خوشه هم بسیار زیاد است .اگر از آن استفاده می کنید ، آن را پهلوی ورودی نزدیک لانه نوزادان و چسبیده به ورودی در کنار غذارسان قرار دهید تا امکان تهاجم را کاهش دهید .غذارسان تخته تقسیم ، درون کندو در جای یک قاب آویزان می شود .گنجایش آن حدودا 2 لیتر است و بدون آنکه احتیاجی به بیرون آوردن آن از کندو باشد ، می توان آن را پر کرد .این غذارسان به اجتماع هایی که تحمل تغذیه آهسته و تحریکی را ندارند بسرعت غذا می رساند .

بهترین غذا رسان از هر جهت ، قوطی سرمالیده یا ظرف های بزرگ مشابه است .قوطی های عسل 5 و 10 پوندی (2.25 تا 4.5 کیلویی) قوطیهای مصرف نشده رنگ و ظرف های شیشه ای یا پلاستیکی را می توان پر از شیره کرد و بالای خوشه برگرداند.غذا رسان را می توان درون بدنه خالی کندو یا بالای قاب ها یا بالای سوراخ سقف داخلی قرار داد. قسمتی از سوراخ سقف داخلی را آزاد بگذارید تا زنبورها بتوانند از آن عبور کنند .اگر غذا رسان نشست کند ، زنبورها شیره را جمع می کنند و مانع خروج آن از کندو می شوند که زنبورهای مهاجم را جلب نکند .برای تغذیه آهسته و تحریکی ، 5 تا 10 سوراخ یا میخ 3.12 روی در پوش غذارسان بوجود آورید .برای تغذیه زمستانی یا تغذیه اضطراری ، 20 تا 30 سوراخ به وجود آورید.

برای غذا رساندن فوری به یک اجتماع یا به گروهی از اجتماع ها ، دو روش اضطراری تغذیه وجود دارد .در یک روش ، از لوله های باز یا ظرف های پر از شیره شکر استفاده می شود.برای محل فرود زنبورها ، چوب پنبه ، تکه های چوب یا چوب ذرت اضافه می شود .لوله ها را در زنبورستان ، کنار سقف موقتی قرار می دهند که زنبورها را در برابر باران محافظت می کند.این روش تغذیه چندان جالب نیست زیرا اجتماع های ضعیف تر ممکن است به غذایی که برای ادامه حیاط نیاز دارند دست نیابند.اجتماع های همجوار نیز می توانند شیره را مصرف کنند و ممکن است مساله تهاجم پیش آید .یک روش بهتر اضطراری ، استفاده از شان های پر از شیره غلیظ شکر است .

برای پر کردن شان ها می توان از قوطی آب پاش ، قوطی قهوه با کف سوراخ سوراخ یا تلنبه باغبانی عاری از آثار سمی، استفاده کرد .شان خالی را بالای یک لوله یا ظرف بزرگ بگیرید و شیره را به سوراخ های آن بپاشید یا تلنبه کنید.اگر هر دو طرف یک شان را پر کنید ، چندین پوند ( چند کیلو) شیره در آن جای میگیرد .دوشان پر یا بیشتر در کنار خوشه هر اجتماع محتاج غذا بگذارید .گرده، مکمل گرده، جانشین گرده.گرده بازم برای تغذیه زنبورعسل را با استفاده از تله های گرده، که دانه های تازه گرده را از پاهای زنبورهای صحرایی مراجعت کننده  بر می دارند، به دست می آورند .فقط برای چند اجتماع می توان شان ها را پر از گرده کرد و فورا به مصرف رساند یا برای مصرف بعدی ذخیره کرد .

برای اجتماع های بیشتر ، این روش عملی نیست .برای پر کردن یک شان ، دانه های تازه را از تله گرده به دورن سوراخ های یک طرف شان خالی بریزید ،شان را چند بار آهسته بتکانید تا دانه های گرده مستقر شوند و آن را شب هنگام در یک اجتماع قوی قرار دهید .زنبورها ، گرده را جاسازی خواهند کرد و روز بعد می توانید همین کار را برای طرف دیگر شان انجام دهید .دانه های گرده را که از تله می گیرید می توانید برای مصرف بعدی خشک یا منجمد بکنید.جانشین گرده مواد پروتئینی هستند که به تنهایی یا به صورت مخلوط به کار می روند و زنبورها می توانند برای پرورش نوزادان موقتا از آن ها استفاده کنند .از جمله می توان آردسویا ، خمیر آبجو، پنیر بی چربی و شیرخشک را نام برد .اگر برای مواد جانشین را با گرده طبیعی مخلوط کنیم مخلوط حاصل را مکمل گرده می نامند .

گرده، مکمل گرده، جانشین گرده.

این مواد را می توان از شرکت های توزیع وسایل زنبورداری و شرکت های موادغذایی خریداری کرد.غذا را به صورت مخلوط خشک در غذارسان های رو باز در زنبورستان یا به صورت کیک خمیری یا کلوچه در بالای قاب های درون کندو می توان در دسترس زنبورها گذاشت.

در تغذیه روباز ، لگن یا ظرف حاوی مخلوط را می توان در یک جعبه جلوباز ، با سقفی آویزان برای محافظت در برابر باران و شبنم قرار داد.اگر توریهایی در مقابل قسمت رو باز بگذارید که فقط زنبورها بتوانند از سوراخ های آن رد شوند ، خیالتان از بابت سایر جنوران هم راحت خواهد شد.

ضدعفونی شانهای ذخیره

آن شان های عسل که از محافظت اجتماع نیرومندی برخوردار نیستند باید ضدعفونی شوند تا پروانه بزرگ موم (بید موم خوار ) و سایر آفت های پروانه ای به آن ها آسیب نرسانند .زنبوردار باید فکر کند هر تجهیزاتی که در فصل فعالیت از کندو بیرون آورده ، ممکن است آلوده باشد.تخم پروانه و لاروهای جوان را مشکل می توان دید.تجهیزات راباید ضدعفونی کرد تا پروانه در هر مرحله ای که هست (تخم ، لارو، شفیره و بالغ )کشته شود و خطر آلودگی شان ها تا وقتی در انبار هستند از بین برود.بسیاری مواد ضد عفونی کننده از جمله سیانید، متیل بروید، کربن دی سولفید، سولفور دی اکسید ، پارادی کلرو بنزن (pdb) و اتیلن دی برومید (edb) می توانند پروانه بزرگ موم را از بین ببرند .ولی همه این مواد سمی هستند و برخی برای انسان بسیار خطرناک اند و از این رو باید آن ها را با احتیاط و طبق دستور روی برچسب و پیش بینی کامل استعمال کرد.برای زنبورداران مبتدی فقط پارادی کلروبنزن (pdb)و اتیلن دی برومید(edb)مناسب است .بقیه را فقط زنبورداران حرفه ای و تجاری به کار می برند که تسهیلات و تجربه لازم برای استفاده صحیح از این مواد را دارند .

اتیلن برومید مایع سنگین و روشنی است که غیرقابل اشتعال و غیرقابل انفجار است .گازی سنگینتر از هوا تشکیل می دهد که بید موم خوار را در هر مرحله ای باشد و نیز تخم های آن را از بین می برد .وسیله ای را که می خواهیم ضدعفونی کنیم باید به صورت بسته به بیرون ساختمان ببریم یا درون اتاقی قرار دهیم که هوای کافی به آن برسد و در24 تا 48 ساعتی که ضدعفونی وقت می گیرد کسی از آن استفاده نکند .سک تا دو قاشق سوپ خوری edb بر بالشتک جاذبی در زیر سقف هر بسته که تا هشت سرپوش کاملا گود شان ها را در بر میگیرد قرار دهید .در دمای پایینتر از 60 درجه مقدار بیشتری لازم است .این ماده هم برای شان های حاوی عسل مناسب است هم برای شان های خالی .بعد از ضدعفونی ، شانها را قبل از مصرف ، دست کم 24 ساعت هوا دهید .

Pdb پارادی کلروبنزن ماده بلوری سفیدی است که در هوا به آهستگی تبخیر می شود.گاز حاصل ، سنگینتر از هوا ، غیرقابل اشتعال و غیرقابل انفجار است .تقریبا 6 قاشق سوپ خوری (85گرم)از بلورها را روی کاغذی در زیر سقف بسته ای که حداکثر پنج سرپوش عمیق داد بریزید .سرپوش ها باید محکم بسته شده باشند و هر گونه سوراخ و شکاف بزرگی با چسب گرفته شده باشد .پروانه های بالغ و لاروها را میکشد اما تخم ها را از بین نمی برد . همچنین پروانه ها را دور می کند، و برای نتیجه گیری مطلوب باید آن را همیشه درون بسته ها بگذارید .pdb را روی شان های حاوی عسل استعمال نکنید زیرا آن را سمی و غیرقابل خوردن می کند .بعد از استعمال pdb  شان های خالی را پیش از مصرف در معرض هوا بگذارید .اگر فقط چندسرپوش عسل ذخیره دارید ، باید در فصل گرما مرتبا آن را بررسی کنید تا مبادا علائم بیدموم خوار مشاهده شود .در مورد شانه ای بیشتر ، بهتر است ماه به ماه آن ها را در جریان کارهای عادی ضدعفونی کنید ، مگر آنکه هر بسته تحت محافظت  pdb  باشد.اگر چنین مراقبت هایی به عمل نیاورید ، ممکن است تعدادی از بسته های شان با ارزش شما به تاروپودهای بی ارزشی بدل شود.