به هر اجتماع شلوغ باید یک یا چند بدنه کندوی اضافی پر از شان یا پایه افزود .شانها برای این کار موثرترند ، پایه چندان ارزشی ندارند مگر آنکه جریان شهد برقرار باشد و کندو چنان تغذیه شود که زنبورها بتوانند شان را کامل کنند .اشغال سه بدنه ی گود یا بیشتر قبل از شروع جریان اصلی شهد ، توسط اجتماع غیر معمول نیست .علامت دیگر نزدیک بودن ازدحام ، وضع کلاهک سلول ملکه در شانها است .سلول ملکه همیشه کلاهک دارد اما این کلاهک ها معمولا کوچک و کوتاه هستند .رنگ موم کلاهک با رنگ شانی که کلاهک ملکه روی آن ساخته می شود یکی است.به محض آنکه اجتماع مهیای ازدحام می شود، کلاهک ها بزرگ می شوند، لبه ی آنها منبسط و نازک می شود و موم جدید و سفید بر روی کلاهک ها دیده می شود .ملکه اندکی پیش از این تدارکات ، یک تخم می گذارد .وقتی چنین وضعی می بینید باید مانع اجرای طرحهای اجتماع شوید .با نصب یک سرپوش جدید ممکن است مسائله حل شود .در غیر این صورت ، می توانید محل اجتماع را با یک اجتماع ضعیف تر عوض کنید به طوری که بسیاری از زنبورهای صحرایی بازگشت کننده اجتماع قوی تر آن را گم کنند .همچنین می توانید نوزاد سر از تخم درآورده و نوظهور را بردارید و در اجتماع ضعیفتری بگذارید .اگر  شهد وارد کندو می شود ، یک یا چند قاب پایه به جای شان های برداشته شده قرار دهید .

وقتی تعداد زیادی سلول ملکه در یک اجتماع شلوغ می بینید، باید فورا اقدام کنید .ابتدا ببینید ملکه حضور دارد یا نه و اگر حضور دارد تمام سلولهای ملکه را پیدا و خراب کنید .

افزودن بر فضای کندو ممکن است مانع فرار ازدحام شود اما تدابیر موثرترامکان موفقیت را بیشتر می کند.

مثلا می توانید اجتماع را به دو اجتماع کوچکتر تقسیم کنید ، یا از آن یک اجتماع هسته ای یا بیشتر بسازید.این روش ها را در قسمت های بعدی توضیح خواهیم داد .

اگر ازدحام زنبورها کندو را ترک کند

اگر ازدحام زنبورها کندو را ترک کند، دیگر چندان کاری نمی توان برای کندو انجام داد مگر آن که مطمن شوید شانهای خالی وجود دارد که در آن ها ملکه جدید می تواند بخوابد و تخم بگذارد .

جداربرای محبوس کردن ملکه در یک قسمت کندو و جلوگیری از تخم گذاری آن در قسمت های بالایی، از جدار استفاده می شود .بسیاری از ملکه ها لانه نوزادان کوچکی بالاتر از مرکز کل کندو می سازند مگر آنکه با ایجاد یک جدار مانع این کار شویم .

در این صورت ، مجبور می شوند پایین بیایند زیرا در شان هایی بالایی عسل ذخیره میشود اما ممکن است وقتی محصول عسل برداشته شود نوزاد در قسمت بالایی وجود داشته باشد .

با آنکه ادعا می شود جدار ((جدا کننده عسل))است و محصول را کاهش می دهد ، اما استفاده از آن باعث صرفه جویی در وقت و تلاش در زنبورداری می شود .درست است که برخی تیره های زنبورعسل تمایلی به عبور از جدار نشان نمی دهند، اما ممکن است به مدتی وقت نیاز داشته باشند تا خود را با حظور جدار تطبیق دهند.جدار و سرپوش اول را قبل از شروع جریان شهد روی کندو قرار دهید تا زنبورها امکان پیدا کنند با عبور از آن خو بگیرند .

مزیتهای جدار خیلی بیشتر از دردسرهای آن است.

سرپوش سازی برای عسل

وقتی جریان اصلی شهد شروع می شود ، اجتماع به سرپوش هایی نیاز دارد که شهد و عسل ساخته شده را در آن ذخیره کند .حدود 50 تا 80 درصد شهدی که وارد کندو می شود، آب است .شهد تا وقتی که تبخیر و تبدیل به عسل شود، به اندازه ی یک شان اضافی فضا اشغال می کند، قبل از این که تخم گذاری ملکه در اثر افزونی عسل در لانه نوزادان محدود شود ، و به هنگام نیاز زنبوردار باید سرپوش ها را اضافه کند .بهترین راه برای تشخیص زمان احتیاج به فضای ذخیره ، این است که به شان ها نگاه کنیم و آن ها را بتکانیم تا ببینم چقدر شهد وارد کندو می شود .ورود شهد باعث موم سازی می شود ؛ که به صورت موم تازه و سفید روی سوراخ های عسل و اضلاع بالایی قابها دیده می شود.

تغییر وزن کندو نیز علامت خوبی برای نیاز به سرپوش است در جزیان ورود شهد ، ممکن است روزانه یک تا ده پوند (450 گرم تا 4.5 کیلو) اضافه وزن مشاهده شود.

هر روز صبح ، قبل از شروع پروز زنبورها ، باید اجتماع را وزن کرد .در غیر این صورت، خروج زنبورها از کندو و شهد تیدیل نشده در کندو ممکن است بر وزن آن تاثیر گذارد .در شبهای گرم ، زنبورها بیشتر شهدی را که طی روز به کندو آورده اند ، به عسل تبدیل می کنند .اگر هنگام شب ، در زنبورستان قدم بزنید ، صدای افزایش فعالیت کندوها را خواهید شنید .به محض آن که جریان شهد شروع شود ، زنبورها در کندو به جای آب از شهد استفاده خواهندکرد و به ندرت به سراغ مکان معمول آب خواهند رفت .در تشخیص تعداد سرپوشهای مورد نیاز در هر زمان ، قاعده معینی وجود ندارد .این امر بستگی به قدرت اجتماع و مقدار شهد ورودی دار .همیشه، بخصوص در آغاز جریان شهد ، بهتر است بجای فضای کم فضای بیشتری در نظر گرفت.

تعدادسفارش 3

تعدادسفارش 2

تعدادسفارش 1

اما اگر فقط پایه باید اضافه کنیم ، بیش از دو سرپوش کم عمق با یک سرپوش عمیق در یک زمان قرار ندهید و به فکر بررسی اجتماع ها در فواصل هفته ای باشید .سرپوشهای شان خالی یا پایه را تا جایی که شانها در سر پوش قسمت پایین کلاهک دار نشده اند، می توان در بالای کندو قرار داد .اگر کلاهک دار شده باشند ، باید سرپوش های دیگری در بالای لانه نوزادان و زیر لانه های نسبتا پر قرار دهید .موقع تولید بیشترین محصول ممکن عسل، سرپوش سازی باعث صرفه جویی در وقت و کار می شود.این امر همچنین به شما امکان ی دهد تا فعالیت زنبورها را در سرپوشهایی که آخر از همه قرار داده اید، از نزدیک بررسی کنید .در گرمای تابستان ممکن است به سرپوش های دیگری برای اجتماع نیاز باشد تاقسمت بالای کندو را بیشتر عایق کند .عایق سازی و فضای ذخیره اضافی به همان اندازه سایه بری افزایش تولید عسل اهمیت دارد.

برداشت محصول عسل

هر گاه سوراخ ها کاملا کلاهک دار شدند ، می توان عسل اضافه را از کندو برداشت .این موقع سنجی در تولید هر نوع عسل شان ضرورت دارد زیرا زنبورها با راه رفتن روی کلاهک ها آنها را (( لگدمال و لکه لکه))خواهند کرد .تا زمانی که عسل پوشیده شود ممکن است بیش از 18 درصد رطوبت داشته باشد و ترشی به وجود آید.اگر هوا برای تبخیر نامناسب باشد حتی عسل پوشیده هم ممکن است رطوبت زیاد داشته باشد.

در بیشتر نواحی ایلینویز ، شهدی شهدی که زنبورها در تیر و مرداد جمع می کنند به عسل نرم مزه با رنگ روشن تبدیل می شود ، عسل خالص ، از عسلی که با عسل گزنه یا مینا مخلوط است و در شهریور و مهر به وجود می آید ، طرفدار بیشتری دارد .محصول اصلی را باید قبل از نیمه اوت برداشت کرد .اگر جریان شهد ادامه دارد سرپوش های نیمه پر و مقداری فضای اضافی باقی بگذارید .در پایان تابستان ، سطح رطوبت آنقدر پایین است که بتوانید تمام عسل اضافی را بردارید .مطمئن شوید که برای اجتماع 40 تا 60 پوند(18 تا 27 کیلو ) عسل در کندو برای گذران زمستان باقی می ماند.

ادامه برداشت عسل

وقتی شان ها را از کندو بیرون می آورید ، زنبورها را باید از شان های عسل بردارید .این کار را با تکاندن، برس زدن، دمیدن یا با استفاده از تخته فرار زنبور یا تخته دود با مواد شیمیایی دفع کننده می توان انجام داد .برای یک یا دو اجتماع ،تکاندن یا برس زدن کافی است ولی این کار باید سریع انجام شود تا جلو تهاجم گرفته شود .بعد از دود دادن به سرپوش، تک تک شان ها را تکان شدید بدهید .تا زنبورها به بالای کندو یا جلوی مدخل بیفتند.زنبورهای باقیمانده در شان را با برس می توان کنار زد .تخته فرار زنبور از یک پوشش داخلی یا تخته مشابهی به اندازه ی بالای کندو تشکیل می شود.که یک یا چند تخته فرار دیگر در مرکز یا کناره های تخته قرار دارد.تخته فرار زنبور، گذرگاه فلزی کوچکی است با انتهای فنری که زنبورها را فقط در یک جهت ، یعنی به طرف پایین کندو سوق می دهد.در عمل ، تخته را زیر سرپوش که قرار است بردارند قرار می دهند.بعد از 24 ساعت تمام زنبورها به بدنه های پایینی کندو خواهند رفت .قبل از قرار دادن تخته ،مطمئن شوید که هیچ گونه سوراخ یا شکستگی در آن وجود ندارد چون زنبورها را به طرف داخل یا خارج سرپوش خواهند راند، و زنبورهای مهاجم عسل را خواهند دزدید .در روزهای گرم ، تخته را قرار ندهید چون شان ها ممکن است ذوب شوند .این روش برداشت عسل در مورد اجتماع های معدود یک زنبورستان خانگی بسیار مناسب است.

برداشت عسل

برای راندن زنبورها از شان های عسل آنها مواد دفع کننده شیمیایی مختلفی موثر است .در ایالات متحده از حدود سال 1900 به بعد از اسید کاربولیک یافنل به این منظور استفاده شده است.این ماده بر روی یک تخته بخار (تخته اسید)با عمق یک تا دو اینچ (2.5 تا 5 سانتی متر) و یک پوشش فلزی سیاه به کار می رود.وجه زیرین پوشش دارای چندین لایه پارچه برای جذب محلول اسیدی است.قبل از قرار دادن تخته بر روی کندوی باز ، پارچه را اندکی با محلول 50 درصد اسید کاربولیک

خالص آغوشته می کنند.