استقرار کندوها

محل استقرار کندوها و زنبورستان

1-حتی الامکان محل زنبورستانها ( استقرار کندوها ) را در مناطقی انتخاب کنید که نظام های کشف مخلوط گیاهان رواج دارند ؛ زیرا نظام های تک کشتی باعث کاهش منابع شهد می گردند.علاوه بر این ، نظام تک کشتی به کودها و آفت کش های شیمیایی نیاز بیشتری دارند که زنبورهای عسل و تولیدات آن ها را تهدید می کنند.

2-محل استقرار کندوها باید در مناطقی انتخاب شود که فعالیت آفات نظیر موریانه ها کم است .

3-زنبورستان انتخابی باید در تمام طول فصل به آب پاک و علوفه سالم دسترسی کامل داشته باشد.زنبورها بویژه در تابستان به مقدار زیادی آب نیاز دارند لذا برای به دست آوردن آب ممکن است به استخرهای شنا ، استخرهای پرورش ماهی و یا حتی کانال ها و حوضچه های فاضلاب رو آورند .این آب ها به دلیل حجم زیاد و یا آلوده بودن ، ممکن است برای زنبورها مسئله ساز شوند لذا پیش بینی مکان مناسب برای سیراب شدن زنبورها ضرورت دارد.

4-کندوها باید در مناطقی مستقر گردند که مورد تایید مراجع ذیصلاح است .زنبورستان ها باید بیش از دو کیلومتر به محل های دفن زباله ، فاضلاب ها ، میدان های مسابقات چوگان و گلف ، مراکز ممنوعه نظامی و میادین تیر ، محل های شلوغ ، محدوده های ترافیک و صنایع و کارخانجت آلاینده و بودار مثل کارخانجات دباغی ، کوره های آجرپزی و سفالگری ، دامداری های و مرغداری ها ، و گیاهان گلداری که بوسیله سموم شیمیایی سمپاشی شده اند فاصله داشته باشند.زنبورستان ها باید به جاده دسترسی داشته باشند ولی بهتر است با بزرگراههای پرتردد فاصله داشته باشند. در برخی از کشورها وزارت کشاورزی در سایت های اینترنتی نقشه اراضی ارگانیک و ممنوعه را در معرض دید علاقمندان قرار می دهند.

5-چنانچه متوجه شدید که قرار است مزارع و یا باغات منطقه را سمپاشی

کنند و یا اینکه آبهای جاری منطقه به سموم آلوده شده اند ، باید کندوها را در زمان مناسب کوچ دهید و به منطقه مناسب دیگری ببرید .چنانچه کندوها را 2 تا 3 کیلومتر جابجا کنید ، زنبورها در بازگشت سرگردان می مانند و نمی دانند چه بکنند.توصیه شده است که به عنوان یک قاعده ، کندوها را به اندازه کمتر از 90 سانتی متر یا بیشتر از 5 کیلومتر جابجا کنید.چنانچه کندوها را به اندازه کمتر از 90 سانتی متر تغییر دهید ، دریچه پروازرا باید در محل جدید و به اندازه دریچه پرواز قبلی تنظیم کنید تا زنبورها راه خود را گم نکنند .اما اگر محل زنبورها را به اندازه بیشتر از 5 کیلومتر جابجا کنید، زنبورها الگوی پرواز قبلی رافراموش می کنند و برای محل جدید الگوی جدید طراحی خواهند کرد.

6-بواسطه مسافت طولانی که ممکن است ( استقرار زنبورها )زنبورهای در حال چرا در جهت های مختلف پرواز کنند، نمی توان دامنه چرای آنها را صرفا به مناطق گواهی شده ، محدود کرد.لذا مناطق استقرار کندوها باید به نحوی انتخاب شوند که امکان دستیابی زنبورها به مواد غیر مجاز به حداقل برسد.

7-بیشتر مردم از زنبور و نیش آن می ترسند لذا ممکن است قرار دادن زنبورستان در جوار محل کار و یا اسکان آن ها ، احساسات و واکنش منفی آنها را برانگیزد و آنها اقدامات نامعقولی را برای از بین بردن زنبورها و یا آلوده ساختن کندو و یا عسل تولیدی انجام دهند.کاشتن گیاهان حاشیه ای نظیر تمشک ، شمشاد و نظایر آن در اطراف زنبورستان ها و یا استقرار زنبورستان ها در فضاهای محصور بین درختان یا گیاهان ارگانیک ، می تواند زنبورها را از دید افراد مخفی نگهداشته و در کاهش احساسات منفی آنها موثر باشد.

8-اگر احتمال می دهید که اشخاص متفرقه و یا حیوانات اهلی و یا وحشی آلاینده به محوطه استقرار کندوها وارد گردند، اطراف زنبورستان را با کوبیدن پایه های چوبی و چند ردیف سیم خاردار محصور کنید.

9-زنبورداران متقاضی تولید عسل ارگانیک ، باید نقشه کاملی از مناطقه که قرار است کندوهاشان را مستقر کنند و همچنین مناطقی که قرار است زنبورهایشان در آن چرا کنند را تهیه نموده و در دسترس داشته باشند. در این نقشه باید حدالامکان محل های استقرار بعدی زنبورستان نیز نشان داده شده باشد.در نقشه زنبورستان باید حدالامکان تعداد و میزان گیاهان کوهی و ارگانیک که به ازاء هر کلنی وجود دارند شامل نوع و گونه ، زمان تقریبی گل دهی ، تراکم گونه ، تراکم گونه های رقیب ، تراکم کلنی زنبورها ، وضعیت جاده ها و راه ها ، منابع آب ، کوهها و دره ها و … مشخص شده باشند.

10- زنبورستان ها باید دارای تقویم فعالیت ها باشند، در این تقویم باید فصل و یا زمان گلدهی گیاهان منطقه مشخص شده باشد.همچنین سازمان ها و نهادهایی که از زنبورستان سرکشی خواهند کرد و زمان احتمالی سرکشی آنها ، تعیین شده باشد.باید معلوم شود که محل استقرار زنبورستان ، به دولت و یا به اشخاص حقیقی تعلق دارد.

11-در زنبورستان ها باید دفاتری نیز وجود داشته باشد که کلیه گزارشات و رکوردهای زنبورداری در آن ثبت و ظبط شده باشند.

تغذیه زنبورها

• از عسل می توان به عنوان منبع اصلی غذای زنبورها ( تغذیه زنبورها ) استفاده کرد.در مواقعی که قرار است زنبورها بوسیله عسل تغذیه شوند، استفاده از عسلی که توسط یک مرجع ذیصلاح تایید و گواهی شده ، بلامانع است.
• استفاده از گرده زنبور که توسط یک مرجع ذیصلاح تایید و گواهی شده ، بلامانع است.
• در مواقعی که گرسنگی زنبورها ( تغذیه زنبورها ) حتمی است زنبوردار باید برنامه دقیقی برای مصرف مکمل های غذایی تهیه کند.در این برنامه باید منابع تولید عسل شامل شکر ، شربت شکر، کنسانتره میوه و سایر منابع غذایی برای دوره های بدون گل ، مشخص شده باشند.
• تغذیه دستی زنبورها ( تغذیه زنبورها ) فقط بعد از آخرین برداشت و در زمانی که هیچ منبع دیگری برای چرای آنها وجود ندارد، مجاز می باشد.در طول دوره تولید عسل ، نباید زنبورها را بویسله شکر یا شربت شکر و بویژه بوسیله مکمل های غذایی غیر مجاز تغذیه کرد.
• چنانچه قرار است کندوها به محلی منتقل شوند که ممکن است زنبورها ( تغذیه زنبورها ) از منابع غیر مجاز گرده و شهد استفاده کنند.باید قبل از انتقال کندوها به
• زنبوردار باید مقداری عسل و گرده ارگانیک بمنظور استفاده زنبورها در دوره خواب ، در کندو باقی بگذارد.( تغذیه زنبورها )

مدیریت آفات و بیماری ها

• باید کلنی ها را سالم و قوی نگهداشت و کلنی های ضعیف را یکی کرد و یا حذف نمود.
• باید محل های سالم و مناسبی برای استقرار زنبورستان و کندوها و انبار انتخاب گردند.
• مرتبا ( هر 2-3 هفته یکبار)باید کندوها چک شوند و کندوهای مریض و یا آلوده به آفات را باید به دامپزشک نشان داد.
• سعی کنید که کف کندوها را با زمین فاصله داشته باشند چون در غیر این صورت ، کف کندو خیس می شود و با تابش خورشید ، گاز و بوی بدی از آن متصاعد می شود که زنبورها را ناراحت می کند و یا فراری می دهد.علاوه بر این ، رطوبت کف کندو ممکن است به رشد قارچ ها و سایر عوامل بیماری زا کمک کند.رطوبت کف کندوها ممکن است سرما را نیز به درون کندو منتقل کند و موجب سرماخوردگی زنبورها در فصول سرد سال شود.از تراورس های راه آهن ، سنگ ، بلوک سیمانی و غیره می توان به عنوان پایه سکوی استقرار کندو استفاده کرد.
• زنبورداران باید به نحوی کلنی ها و کندوها را نگهداری و مدیریت کنند که مقاوت طبیعی آنها را در مقابل آفات و بیماری ها افزایش دهند.زنبوردار باید از چرخه زندگی و عادات زنبورها مطلع بوده و موجودات و انگل های بیماریزا را بشناسد.
• باید از اسناد و مدارک مربوط به تولید عسل ارگانیک محافظت شود زیرا در برخی موارد با استفاده از این اسناد و مدارک می توان راهکارهایی برای پیشگیری ، و یا کنترل آفات و بیماری ها اتخاذ نمود.
• باید برای جلوگیری از تجمع و انباشت موم و سایر مواد زائد باقیمانده که می توانند غذا و یا پناهگاه آفت ” بید موم ” را تامین کنند ، تخته های کف کندو تراشیده شوند.
• نباید از مواد شیمیایی برای کنترل آفات و بیماری ها و برای ضد عفونی نموئن کندوها استفاده کرد.برای این منظور ، استفاده از اسید فولیک ، اسید لاتیک ، اسید اگسالیک ، اسید استیک ، سود سوزآور ، اسید فرمیک ، گوگرد ، باسلیوس تورینجنس را با رعایت برخی نکات مجاز دانسته اند .اسید فولیک ، اسید لاتیک و اسید فرمیک باید پس از پایان فصل تولید عسل مصرف شوند و 30 روز قبل از آغاز دوره جدید ساخت عسل باید مصرف شوند و 30 روز قبل از آغاز دوره جدید ساخت عسل باید مصرف آن ها را متوقف کرد.باید قبل از مصرف اسید فولیک ، اسید لاتیک و اسید فرمیک ضرورت استقاده از آن ها کاملا محرز شده و مجوز قانونی مصرف آنها از مراجع ذیصلاح دریافت شده باشد.در برخی کشورها از جمله ایالات متحده ، مراجع ذیصلاح ، مصرف اسید فرمیک را ممنوع کرده اند.
• استفاده از منتول ، بمنظور کنترل ” کنه تراشه ای ” یا “آکاراپیس ” بلامانع و مجاز تشخیص داده شده است.
• کلنی های آلوده به بیماری لوک امریکایی را از بین ببرید .برخی منابع ، استفاده زنبورداران از آنتی بیوتیک ” اکسی تتراسیکلین” یا ” تترامایسین”به منظور پیشگیری از گسترش بیماری لوک در کلنی ها را مجاز دانسته اند.استعمال آنتی بیوتیک را باید صرفا پس از اتمام دوره تولید عسل آغاز کرد و 30 روز قبل از آغاز دوره جدید تولید عسل ارگانیک ، به آن خاتمه داد.
• استفاده از شربت شکر یا روغن حاوی شیرینی میوه ای رنگدانه دار ، برای استعمال آنتی بیوتیک هایی که برای کنترل بیماری لوک امریکایی بکار می رود ، ممنوع است.
• استفاده از آنتی بیوتیک در تولید عسل ممنوع می باشد مگر زمانی که سلامت کلنی در معرض خطر باشد.در مواردی که خطر کندو را تهدید می کند باید بلافاصله کندو را جابه جا کرد و عسل های تولیدی این گونه کندوها را نباید جزو عسل ارگانیک گواهی شده ، بحساب آورد.
• استفاده از مواد متوقف کننده رشد باکتریها و سایر مواد شیمیایی ممنوع است .
• استفاده از برخی مواد شیمیایی نظیر سیانید کلسیم به عنوان ماده تدخینی ( دودزا) و ضدعفونی کننده ، ممنوع است.

• تولیدات مختلف یک زنبورداری که تحت عنوان ارگانیک ، برداشت ، طبقه بندی و بفروش می رسند باید از کندوهایی بدست آمده باشند که حداقل یک مدیریت ارگانیک مستمر270 روزه بر آنها اعمال شده باشد.بدیهی است که پیش از آغاز این دوره 270 روزه ، ابتدا باید تولیدات قبلی کندو برداشته شده باشند و شان هایی که با استفاده از موم ارگانیک تهیه شده اند نیز جایگزین شان های قبلی گردند.
• استفاده از دودی های مناسب ، بادبزن، بروس ، و یا تلمبه های باد برای دور کردن زنبورها بلامانع است.
• گرمای دودی تولیدی نباید پیش از 35 درجه سانتی گراد باشد و نباید به مدت طولانی از آن استفاده کرد.استفاده از مواد دودزا که منشاء غیرطبیعی و شیمیایی دارند ممنوع است.
• چنانچه قصد دارید در زمان برداشت و یا عمل آوری عسل از مواد دورکننده، به منظور دور کردن زنبورها استفاده نمایید سعی کنید مواد مورد نظر از نوع طبیعی و مجاز بوده و مورد تایید مراجع ذیصلاح قرار گرفته باشند.به جای مواد دور کننده شیمیایی از مواد دور کننده طبیعی و ارگانیک استفاده کنید .برای مثال بجای استفاده از ماده دود کننده انیدرید بوتیریک ، می توان از یک دورکننده که منشاء گیاهی دارد نظیر روغن بادام مصنوعی یا بنزآلدئید، استفاده نمود.ماده اخیر توسط شیرینی پزی ها به عنوان مزه و چاشنی کیک های بادامی بکار برده می شود.
• رطوبت عسلی که قرار است به عنوان ارگانیک به فروش برسد باید حداکثر 18/16 درصد باشد.
• استفاده از پرس سرد و سنگین برای استحصال عسل بلامانع است.استحصال عسل از سلول های مومی که با استفاده از شربت شکر پدید آمده اند، ممنوع است.
• هنگام استحصال و یا عمل آوری عسل به هیچ وجه نباید برای کاهش غلظت و چسبندگی عسل به آن آب اضافه کرد.

نگهداری عسل و وسایل زنبورداری

1.عسل را باید تحت شرایط سرد در ظروف بدون منفذی که مانع از ورود آب و هوا می شود ذخیره نمود .

2.عسل  را نباید بمدت طولانی ( بیش از 2 سال ) ذخیره نمود.

3.عسلی که در حرارت بیش از 43 درجه سانتیگراد گرم شده باشد نباید جزو ” عسل خام ” طبقه بندی و یا برچسب زده شود ، زیرا گرما طبیعت آنزیم های عسل را عوض می کند.همچنین ، طبقه بندی رنگ و درجه عسل ارگانیک باید کاملا بر اساس استانداردهای صنایع عسل صورت گیرد .برای مثال ، عسل ارگانیکی که به عنوان ” عسل گل ” طبقه بندی می شود و بر چسب می خورد باید منحصرا با استفاده از فلور گیاهی قید شده ، تولید گردیده باشد و با انواع دیگر عسل مخلوط نشده باشد.

4.استفاده از نفتالین بمنظور کنترل “بید موم ” در عسل ذخیره شده و در سایر مواد و ابزارهایی که در جریان تولید و عمل آوری عسل مورد استفاده قرار می گیرند، ممنوع است.

5.سوزاندن گوگرد ، تبرید (سرد سازی ) یا منجمد سازی را از روش های مجاز برای کنترل بید در انبار دانسته اند.

6.باید فهرستی از تاریخ و مقدار مواد و لازم مصرفی ، تهیه نمود.این فهرست ، کار گزارش گیری توسط زنبوردار و یا بازرسان مراجع ذیصلاح را تسریح و تسهیل می نماید و اطلاعات مورد نیاز را در اختیار آنها قرار می دهد.

وسایل مورد نیاز زنبورداری